1,8 tỷ USD xuất khẩu cá tra năm 2011

Ngày: Thứ Tư 11/01/2012

(Pangasius-vietnam.com) Trong những ngày cuối cùng của năm 2011 và đầu năm 2012, giá cá tra nguyên liệu đều giảm so với mức đỉnh 29.500 đồng/kg vào cuối tháng 11 và đầu tháng 12/2011. Với tình hình này, cùng với hiện trạng nền kinh tế ảm đạm của thị trường chủ lực NK cá tra Việt Nam là EU đã khiến các DN XK cá tra ít lạc quan về triển vọng ngành cá tra trong năm nay.

Số liệu của Hải quan Việt Nam cho thấy, giá trị XK cá tra năm 2011 đạt 1,805 tỷ USD, tăng 26,5% so với năm 2010. Liên tục trong năm 2011, giá trị XK cá tra Việt Nam luôn duy trì mức tăng trưởng 2 con số, trong khi tăng trưởng khối lượng chỉ ở mức 1 con số, thậm chí còn sụt giảm vào tháng 2 và tháng 7. Khối lượng XK cá tra năm 2011 ước đạt trên 600.000 tấn, tăng 3% so với năm 2010. Năm qua đã có trên 230 DN tham gia XK cá tra. Những thị trường duy trì được lượng NK ổn định hoặc tăng mạnh một phần là nhờ các DN tham gia XK chủ yếu là DN lớn, có khả năng bảo đảm nguồn cung.

Giá trung bình cá tra XK trong các tháng năm 2011 liên tục tăng so với tháng trước và so với cùng kỳ năm 2010. Mức chênh lệch giá so với cùng kỳ năm trước thể hiện rất rõ vào các tháng 5, 6, 7, 8 và 10 (tăng khoảng 26%), so với các tháng đầu năm và cuối năm 2011 tăng khoảng 15%. Giá trung bình XK đạt đỉnh vào tháng 6 và tháng 8, giảm nhẹ vào tháng 2 và tháng 7. Nguồn nguyên liệu chế biến thiếu, chi phí gia tăng, nhu cầu cao là những yếu tố thúc đẩy giá trung bình XK tăng.

XK cá tra trong năm 2011 chủ yếu là hàng philê đông lạnh với giá trị XK mặt hàng này đạt 1,79 tỷ USD, chiếm 99% tổng giá trị XK cá tra của Việt Nam. Hàng giá trị gia tăng vẫn còn khiêm tốn, chỉ chiếm khoảng 1% tổng giá trị XK cá tra. Giá trị XK cá tra philê đông lạnh và hàng chế biến tính đến cuối tháng 11 năm 2011 đều tăng so với giá trị XK mặt hàng cá tra cùng loại của cả năm 2010.

Trong số trên 130 quốc gia và vùng lãnh thổ NK cá tra của Việt Nam, Mỹ là nước có giá trị NK hàng philê đông lạnh lớn nhất, trong khi Hà Lan là thị trường đơn lẻ có giá trị NK hàng chế biến nhiều nhất đạt trên 5,4 triệu USD, chiếm 38,81% thị phần của tổng giá trị XK hàng cá tra chế biến. XK cá tra philê đông lạnh sang Ai Cập trong năm 2011 có xu hướng giảm so với năm trước nhưng hàng chế biến lại có xu hướng tăng gần 350%, mặc dù giá trị XK vẫn còn rất khiêm tốn so với các thị trường NK hàng chế biến của Việt Nam.

Cơ cấu các thị trường NK chính hầu như không thay đổi. Sự biến động chỉ xảy ra ở nhóm thị trường nhỏ, nguyên nhân có thể do nhu cầu tại các thị trường này không ổn định. Mỹ và EU vẫn là những thị trường NK lớn nhất cá tra của Việt Nam. Hai thị trường này chiếm 47% tổng giá trị XK cá tra của Việt Nam năm 2011. Trong đó, XK sang Mỹ tăng 87,8% lên 331,6 triệu USD, thị phần tăng từ 11% lên 18%. Thị trường EU bị giảm tỷ trọng từ 37% xuống còn 29,7%, do XK sang Tây Ban Nha – thị trường tiêu thụ cá tra lớn nhất trong khối giảm 9,4%.

Ngành hàng cá tra trong năm 2012 sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn hơn là cơ hội. Nguyên liệu cho chế biến XK vẫn sẽ thiếu hụt vào những tháng trái vụ do tình trạng bỏ ao của nhiều hộ nuôi nhỏ lẻ và hậu quả của các diện tích nuôi bị thiệt hại tại một số tỉnh trọng điểm hồi năm 2011. Giám đốc một DN chế biến và XK cá tra tại Hậu Giang khẳng định: cơ hội có trong khủng hoảng. Cụ thể, DN này chia sẻ thêm, khó khăn chung của ngành cá tra cũng lại chính là dịp để ngành hàng này lột xác, thay đổi cách làm cũ manh mún, tiến tới sản xuất công nghiệp hiện đại, quy mô lớn.

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất trong năm 2012 của người nuôi và DN cá tra vẫn là vốn. Tình hình khan hiếm vốn và chi phí đầu vào tăng cao sẽ ảnh hưởng nhiều đến các hộ nuôi và DN. Dự báo, XK cá tra năm nay vẫn đạt giá trị khoảng 1,7 - 1,8 tỷ USD, nhưng tỷ trọng XK cá tra sang EU sẽ giảm trong khi thị phần tại Mỹ sẽ tăng.

Ngọc Thủy